Συνέλευση για τη Δημιουργία Ελευθεριακών Σχολείων: Ποιοί Είμαστε
H συνέλευση για τη δημιουργία ελευθεριακών σχολείων (ΣΔΕΣ) λειτουργεί με μία ανοιχτή διαδικασία, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν όλοι όσοι αποδέχονται και σέβονται στην πράξη τις αξίες του εγχειρήματος. Αυτές διαμορφώνονται συλλογικά και ξεκάθαρα μέσα από τη δυναμική μιας διαρκώς εξελισσόμενης διαδικασίας, χωρίς όμως να αναιρείται το περιεχόμενο και η ουσία των αξιών αυτών.
Όσοι συμμετέχουν στο εγχείρημα διαμορφώνουν από κοινού τη μορφή και το περιεχόμενό του οριζόντια (χωρίς κανενός είδους ιεραρχία, τυπική ή άτυπη), ισότιμα και αυτόβουλα (όχι κάτω από την επιβολή άλλων ατόμων ή κλειστών ομάδων). Επειδή ο κόσμος που ζούμε απέχει πολύ από τον κόσμο που μπορεί να ονειρεύεται ο καθένας από μας, οφείλουμε, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, να προστατεύσουμε το χαρακτήρα της συνέλευσης από όποιους άμεσα ή έμμεσα επιχειρήσουν να τον αλλοιώσουν ή να αποπροσανατολίσουν, να καπελώσουν και να ιδιοποιηθούν, ακόμα και να διαλύσουν το εγχείρημα. Η τήρηση της διαδικασίας της συνέλευσης είναι αναγκαία για τη διασφάλιση των αξιακών μας χαρακτηριστικών.
Όλα τα θέματα που μας απασχολούν και μας αφορούν τα συζητούμε, τα προσεγγίζουμε και προσπαθούμε να τα επιλύσουμε από κοινού, χωρίς να αναθέτουμε την επίλυσή τους σε κάποιον «ειδικό», οποιαδήποτε αρχή ή διαμεσολαβητή. Αυτό αποτελεί τόσο πολιτική μας επιλογή όσο και στάση ζωής. Μέσα από το σχολείο, αλλά και σε κάθε μας δραστηριότητα, επιδιώκουμε να σπάσουμε το φαύλο κύκλο της ανάθεσης που δημιουργεί προβλήματα και παθογένειες στους ανθρώπους και την κοινωνία.
Δε δεχόμαστε και δεν εκπροσωπούμαστε σε κανένα θεσμό, κόμμα, μηχανισμό ή μέσο εξουσίας, παραγοντισμού και προπαγάνδισης ιδεών που σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσαν να έχουν σχέση με το ελευθεριακό σχολείο.
Η συνέλευση αποτελεί από τη φύση της μία μορφή αντίστασης απέναντι στην ολοκληρωτική κυριαρχία και την επιβολή. Ως τέτοια, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με διάφορα μέσα καταστολής, χειραγώγησης ή συκοφάντησης, ακόμα και με το φασισμό, ο οποίος στοχεύει στη διάλυση οποιασδήποτε κοινωνικής οργάνωσης κι αντίστασης από τα κάτω. Επομένως είναι δεδομένος και θεμελιώδης ο αντιφασιστικός χαρακτήρας της συνέλευσης. Πέρα απο τη θεωρητική μας εναντίωση στον φασισμό, όσο έχει να κάνει με τη λειτουργία μας, στις πρακτικές που χαρακτηρίζουν κάποιες συμπεριφορές, όπως ο οποιοσδήποτε ρατσισμός, βία ή χειραγώγηση από μέλη της συνέλευσης, ο φασισμός όχι μόνο δε θα βρει έδαφος διαπραγμάτευσης, αλλά θα συναντήσει την πάγια μηδενική ανοχή μας.
Στην κοινωνική σχέση μεταξύ παραγωγής γνώσης, διανομής και κατανάλωσης, το αντικείμενο είναι το προϊόν υπό τη μορφή εμπορεύματος. Το πώς κατανέμεται το βάρος της ανθρώπινης συμμετοχής στην εργασία παραγωγής και διανομής και πώς συσχετίζεται με την κατανάλωση χαρακτηρίζουν το οικονομικό σύστημα οποιασδήποτε εξουσιαστικής κοινωνίας. Ο καταμερισμός της συμμετοχής στις αποφάσεις που ορίζουν την παραγωγή, διανομή και κατανάλωση χαρακτηρίζει το πολιτικό σύστημα εξουσίας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει και στην οργανωμένη συλλογή υλικού γνώσης, την παραγωγή, επεξεργασία, διανομή και κατανάλωσή της. Εμείς αντιμετωπίζουμε το αντικείμενο με ένα μη εμπορευματικό αντιεξουσιαστικό τρόπο και οικονομικά, αλλά κυρίως πολιτικά. Η πρόθεσή μας είναι να μην παράξουμε γι’ άλλους, αλλά μαζί εξ’ ίσου να διαμορφώνουμε τι παράγουμε και να καταναλώνουμε ό,τι επιλέξαμε, καθώς και να προάγουμε αυτή τη διαδικασία συνδιαμόρφωσης χωρίς να διαχωρίζουμε παραγωγή/κατανάλωση, μαθητές/εκπαιδευτικούς.
Η παρεχόμενη γνώση στα σημερινά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν έχει ουδέτερο χαρακτήρα. Το περιεχόμενό της υπηρετεί τις ανάγκες του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού ως οικονομικό και κοινωνικό σύστημα εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Προάγεται έτσι έμμεσα η υποταγή και η ανάθεση των υπό-εκπαίδευση πολιτών/στρατιωτών σε ειδικούς και ιεραρχίες, ώστε να μη μπορούν να διανοηθούν την άμεση συμμετοχή στην αλλαγή της οργάνωσης κοινωνικής δομής. Θέλουμε να αποδομήσουμε μια τέτοια γνώση ολικά κι αποτελεσματικά, σε θεματικό, θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Αποδόμηση δε σημαίνει δογματική και γενικόλογη άρνηση και καταγγελία. Σημαίνει ουσιαστική και σε βάθος μελέτη κι έρευνα, πειραματισμό κι επανανοηματοδότηση της γνώσης χωρίς τον κατακερματισμό της.
Αμφισβητούμε έμπρακτα τη δασκαλοκεντρική διδασκαλία ως μορφή μετάδοσης της πληροφορίας και ως πρότυπο. Σήμερα η μορφή, ο τρόπος μετάδοσης και η αξιολόγηση της αφομοίωσης της πληροφορίας συμβάλλουν στη διαιώνιση του υπάρχοντος εκπαιδευτικού, αλλά και κοινωνικού συστήματος. Αυτού που εμφυτεύει συστηματικά και ισόβια την εξατομίκευση, τον ανταγωνισμό, την ιεραρχία και την υποταγή, έτσι ώστε να ισοπεδώσει την κοινωνία και να αναπαράγει ανθρώπους στείρους, πειθήνιους και εγκλωβισμένους. Με άλλα λόγια, το σύστημα διδασκαλίας αποσκοπεί στη διδασκαλία του συστήματος.
Η ελευθεριακή παιδεία είναι μία πρόταση ζωής, ένα επίπονο και επίμονο «πείραμα» στα πλαίσια ενός αγώνα ελπιδοφόρου, αναγκαίου, όσο και απαιτητικού. Δεν απευθύνεται στο άτομο ως τέτοιο, αλλά ως ενεργό συστατικό στοιχείο ενός συνόλου. Είναι μία δυναμική διαδικασία απελευθέρωσης, συνεχώς εξελισσόμενη. Ως τέτοια, δε διαμορφώνει, αλλά διαμορφώνεται από αυτούς που συμμετέχουν σε αυτήν και της προσδίδουν νόημα. Είναι η ολοκλήρωση του ανθρώπου ως αυθύπαρκτο κομμάτι της κοινωνίας και της φύσης και η κατάργησή του ως φορέας κοινωνικών ρόλων. Είναι η ίδια η μελέτη, η έρευνα, το παιχνίδι, ο πειραματισμός, η συλλογικοποίηση, η συζήτηση, η συνδιαμόρφωση, η ανακάλυψη, η ελευθερία.
Μέσα από τα αδιέξοδα του πρακτικισμού για τη δημιουργία ελευθεριακών σχολείων στις υπαρκτές σημερινές κοινωνικές συνθήκες και όχι σε κάποια οραματική κοινωνία, συναντάμε και εντοπίζουμε εμπόδια. Αυτό δεν αλλοιώνει ένα γενικότερο αγώνα, αλλά προεκτείνει το μέτωπό του. Βαδίζουμε σε ένα μονοπάτι και συναντιόμαστε με αυτούς που έχουν ένα κοινό στόχο, την ελευθερία, αλληλέγγυοι και με την κριτική σαν εργαλείο μας.
______________________________________________________________________
Συνέλευση για τη Δημιουργία Ελευθεριακών Σχολείων (Σ.Δ.Ε.Σ.)
sdes@espiv.net https://sdes.espivblogs.net